AI + მიზნები: როგორ ირჩევს ალგორითმი რა არის „სასურველი“?

როცა ხელოვნური ინტელექტი გირჩევს ფილმს, გიწვდის რჩევას ან თვითონ იღებს გადაწყვეტილებას — ის მოქმედებს კონკრეტული მიზნის მისაღწევად. მაგრამ ვინ აძლევს ამ მიზანს? ჩვენ? კოდი? თუ თავად სწავლობს, რა უნდა და რატომ?   დღეს AI მხოლოდ ინსტრუმენტი აღარ არის — ის არგებს. და სწორედ აქ იწყება კითხვები: ვინ წყვეტს, რას უნდა ემსახუროს ალგორითმი? და უფრო ღრმად: ვის მიზნებზე ვაშენებთ მომავალს?

Image: ZenoFusion • AI Visuals / მიზნების ევოლუცია ხელოვნურ ინტელექტში

რას ნიშნავს მიზანი ხელოვნური ინტელექტისთვის?

ალგორითმი მუშაობს ოპტიმიზაციით. მას არ გააჩნია გრძნობები ან ფასეულობები — ის უბრალოდ ირჩევს გადაწყვეტილებებს, რომლებიც მიაჩნია უკეთესად პროგრამირებული მიზნის მისაღწევად. ეს შეიძლება იყოს: მეტი ჩართულობა, მეტი ნახვა, მეტი დაწკაპუნება.

მაგრამ როცა მიზანი ცუდად არის არჩეული — მაგალითად, მხოლოდ დროის გაწელვა ან ყურადღების შთანთქმა — ის შეიძლება იყოს ზუსტად ის, რაც გვაზიანებს.   აქედან ჩნდება კითხვები მიზნის ზნეობრივობაზე.

ვინ განსაზღვრავს AI-ს მიზნებს?

AI-ის მიზნები, როგორც წესი, პროგრამირდება ადამიანების მიერ — მკვლევრების, კორპორაციების, მარკეტოლოგების მიერ. ხშირად ეს მიზნები კომერციულია: „მეტი გაყიდვები“, „უფრო მეტი ჩართულობა“.

მაგრამ ზოგჯერ მოდის ახალი ფენა — თვითსწავლის ალგორითმები, რომლებიც თავად პოულობენ, რა მუშაობს უკეთ. და ისინი არ თვლიან, ეს მორალურად სწორია თუ არა — მხოლოდ ის, რომ ეფექტურია.

რა არის „სასურველი“ ალგორითმის თვალში?

ალგორითმი არ ესმის „სიკეთის“ ან „სამართლიანობის“ მნიშვნელობა ისე, როგორც ჩვენ. მისთვის სასურველი არის სტატისტიკურად უპირატესი.   მაგალითად: თუ Facebook-ზე მეტს ვჩერდებით სენსაციურ პოსტებზე, ალგორითმი ამას მიიჩნევს სასურველად — რადგან სწორედ ეს ზრდის ჩართულობას.

სანამ არ დავასწორებთ მიზანს — ვიღებთ შედეგს, რომელიც შესაძლოა არასასურველი იყოს ადამიანისთვის, მაგრამ „სასურველია“ ალგორითმისთვის.

შესაძლოა თუ არა ეთიკური მიზნების პროგრამირება?

დღეს სულ უფრო მეტი კვლევა მიდის ალგორითმში ფასეულობების ჩაშენებაზე. გვინდა, რომ AI არა მხოლოდ იყოს ეფექტური, არამედ იყოს სამართლიანი, თანასწორი და ზნეობრივი.

მაგრამ ამ პროცესს სჭირდება ღრმა მსჯელობა: ვინ წყვეტს რა არის კარგი? კულტურა, კანონი, ტექნიკური ჯგუფი — თუ გლობალური შეთანხმება?

დასკვნა: ვისი მიზნისთვის მუშაობს AI?

ხელოვნური ინტელექტი უკვე იღებს ჩვენზე გადაწყვეტილებებს — წყვეტს რას ვხედავთ, რას ვარჩევთ და რისკენ მივდივართ. და მისი მიზნები, ხშირად, ჩვენზე დამოუკიდებლად მოქმედებს.

თუ ჩვენ არ გავწერთ გზას — AI თვითონ აირჩევს. და შეიძლება ეს არჩევანი არ იყოს ჩვენთვის სასარგებლო.

✍ თორნიკე, ZenoFusion-ის კონტენტ სტრატეგი – 8 ივნისი, 2025