AI და ქვეცნობიერი: შეუძლია თუ არა ალგორითმს წვდომა ჩვენს არაცნობიერ აზრებზე?

ოდესმე გიგრძვნიათ, რომ რეკლამა თქვენს ფიქრებს უსწრებს? ან ჩატბოტი ზუსტად იმას გეუბნებათ, რასაც თქვენ ჯერ კიდევ სიტყვებად არ გაქვთ ჩამოყალიბებული? ეს შემთხვევითობა არაა — ეს არის AI და თქვენი ქვეცნობიერი. იწყება ახალი ეპოქა, სადაც ხელოვნური ინტელექტი ცდილობს წვდომას თქვენს ყველაზე პირად, არაცნობიერ სივრცეზე. კითხვა კი ასეთია: მართავთ თქვენ მას — თუ მან უკვე მოგიცნოთ?

ფოტო: ZenoFusion • AI Visuals / ფოტოში გამოსახულია ადამიანის ტვინის და ხელოვნური ინტელექტის ალგორითმის სინთეზი, რაც სიმბოლურად აჩვენებს AI-ს წვდომას ადამიანის ქვეცნობიერ აზრებზე.

რა არის ქვეცნობიერი: ფსიქოლოგიის ფუნდამენტი

ქვეცნობიერი არის გონების ის ფენა, რომელიც მოქმედებს ფონის მიღმა — ფიქრების, ემოციებისა და ქცევის მექანიზმი, რომელსაც ხშირად ვერ ვაცნობიერებთ, მაგრამ რომელიც მუდმივად ზემოქმედებს ჩვენზე. ფსიქოანალიზი მას შინაგანი რუკის უხილავ მეგზურად განიხილავს.

ხანდახან, როცა არ ვიცით, რატომ გვიზიდავს რაღაც, ან რატომ ვწყვეტთ საუბარს შუა ფრაზაში — ეს ქვეცნობიერიდან ამოსული იმპულსია.

AI და ქცევითი ანალიზი: როგორ წვდება არაცნობიერს?

მოწინავე ალგორითმები, განსაკუთრებით სოციალური მედიისა და რეკლამირების სისტემებში, სწავლობენ ჩვენს ქცევებს მიკრო დონეზე. ისინი ამუშავებენ ინფორმაციას, თუ რამდენ ხანს გაჩერდით პოსტზე, სად გადაახვიეთ, რომელ წერტილზე დააჭირეთ, როგორ შეცვალეთ ტონი პასუხის მიწერამდე.

ეს დეტალები ბევრად ღრმა სურათს ქმნის, ვიდრე უბრალოდ „გააზიარა თუ არ გააზიარა“. ისინი ქმნიან ქვეცნობიერ პროფილს — თქვენს რეალურ ინტერესებს, სტიმულებსა და სუსტ მხარეებს.

როდესაც რეკლამა თქვენს ფიქრებს უსწრებს: ეს მხოლოდ AI არაა

რეკლამა, რომელიც ზუსტად მაშინ ჩნდება, როცა გჭირდებათ, ხშირად ეფუძნება წინასწარ გაწერილ ქცევით შაბლონებს. მარკეტინგული ალგორითმები აგროვებენ ინფორმაციას იმის შესახებ, როდის ხართ დაღლილი, როდის ხართ უფრო ემოციური, როდის იღებთ იოლად გადაწყვეტილებას.

ამგვარად, კომუნიკაცია უკვე აღარ ეყრდნობა იმას, რაც უთხარით, არამედ იმას, როდის და როგორ უთხარით. ეს უკვე ქვეცნობიერი გავლენაა.

გონებრივი პროფილები: თქვენზე უკეთ გიცნობთ AI?

AI-ის მძლავრი მოდელები ქმნიან თქვენს ქცევით რუკას — არა მხოლოდ იმას, რასაც გრძნობთ, არამედ იმას, რასაც მომავალში შეიძლება იგრძნოთ. მაგალითად: სანამ დარეგისტრირდებით, მას უკვე აქვს პროგნოზი, რამდენი წამი დაგჭირდებათ ამისთვის.

ეს დონის წინასწარმეტყველება ერთ დიდ კითხვას აჩენს: თუ AI უკეთ გიცნობთ, ვინ აკეთებს საბოლოო არჩევანს?

დასკვნა: თავისუფლება არჩევანში თუ ალგორითმული წინასწარ განსაზღვრა?

ხელოვნური ინტელექტი შეიძლება გახდეს ჩვენი ქვეცნობიერი მეკვლე — დაგვეხმაროს საკუთარი თავის უკეთ გაცნობაში. თუმცა ის შესაძლოა იქცეს მმართველ ძალად, რომელიც ჩუმად იღებს გადაწყვეტილებებს ჩვენს ნაცვლად, რადგან იცის, რას ვიზამთ შემდეგ.

ამიტომ AI და ქვეცნობიერი ერთად აყენებენ თანამედროვე ეპოქის ყველაზე მნიშვნელოვან კითხვას: ვაკონტროლებთ ტექნოლოგიას — თუ ის უკვე გვაკონტროლებს?

✍ თორნიკე, ZenoFusion-ის კონტენტ სტრატეგი – 6 ივნისი, 2025