კვანტური ინტერნეტი — როგორ იწყება ქსელის ახალი ერა ევროპასა და ამერიკაში?

შეიძლება თუ არა ინტერნეტი მალე კვანტურ-უსაფრთხო გახდეს? 2025 წელს აშშ-სა და ევროკავშირში იწყება კვანტური ქსელების ტესტირება — მისი მიზანია ინფორმაციის უტყუარად დაცვა და მომავლის ინტერნეტის სრულიად ახალ დონეზე გარდაქმნა. ტექნოლოგიური გარღვევები, ქალაქებს შორის მაღალი სანდოობის კავშირის საწყისი ეტაპი და კვანტური ტელეპორტაციის ნაკვერჩხლები უკვე მიმდინარე პროცესშია. რატომ უნდა გაიგოთ ამ სტატიიდან? დეტალურად გაგაცნობთ, როგორ ხდება ეს რევოლუცია და რატომ შეიძლება, რომ მათ დღევანდელი ძირითადი ქსელები შეცვალონ.

პირველი ტესტები: ევროპა და აშშ წამყვან პოზიციებზე

ევროკომისიამ დაადასტურა, რომ 2030 წლისთვის Quantum Europe პროექტის ფარგლებში კვანტური ინტერნეტის პილოტს დააფინანსებს, მათ შორის ეროვნულ სატელიტურ და ოპტიკურ ბოჭკოების ქსელში ინფრასტრუქტურის შექმნას. ამასობაში, ბრიტანეთის ბრისტოლისა და კემბრიჯის უნივერსიტეტებმა და აშშ-ის ORNL-მა, Chattanooga-ს EPB-ის სარგებლობით, წარმატებით ჩაატარეს პირველი უწყვეტი, 30-საათიანი კვანტური წვდომა კომერციულ ქსელში.

ტექნოლოგიური ბიძგები და ოპტიკურ ბოჭკოში ინტეგრაცია

Toshiba Europe-მა 2025 წელს 254 კმ მანძილზე გამოსცადა კვანტური თანმიმდევრული კომუნიკაცია, რომელიც იყენებს ერთ ფოტონებს და არ საჭიროებს კრიოგენულ სისტემებს; ეს ტექნოლოგია გადალახავს კრიტიკულ ეკონომიკურ და უსაფრთხოების გამოწვევებს. Deutsche Telekom-თან ერთად ჩატარებულ მეტროპოლიტანურ ექსპერიმენტში, 99% სიზუსტით გადავიდა ჩახლართული ფოტონები 30 კმ-მდე და 82 კმ მონაკვეთებში.

რატომ არის ეს მნიშვნელოვანი?

კვანტური გასაღების განაწილება (QKD) უზრუნველყოფს კრიპტოგრაფიულ უსაფრთხოებას — მაშინაც კი, თუ კვანტური კომპიუტერები დაანგრევენ კლასიკურ ალგორითმებს, QKD უზრუნველყოფს, რომ ინფორმაციის მოსმენა ავტომატურად გამოვლინდება. ეს კი კრიტიკულია საფინანსო, ჯანდაცვის და ეროვნული უსაფრთხოების მიმართულებით.

დასკვნა

2025 წელს ჩვენ მხოლოდ ვხედავთ კვანტური ინტერნეტის ადრეულ საფეხურებს — ქსელი, რომელიც იყენებს კვანტურ ჩახლართულობას და ფოტონებს უსაფრთხოებისთვის. იდეის შორეული ტესტები, რეალურ ქალაქებში საქმიანობის დაწყება და მძლავრი ტექნოლოგიური ბაზის შექმნა აჩვენებს, რომ ინგრევა არსებული ინფრასტრუქტურები და იწყება ქსელის ახალი ეპოქა.

📌 ვფიქრობ: როდისთვის იქნება კვანტური ინტერნეტით დაკავშირებული მომავალი საქართველოში? გაქვთ რესურსი ან მზად ხართ ამ ტესტებში ჩართვისთვის?

📎 წყაროები და ფაქტები:
EU Commission – Quantum strategy 2030 & EuroQCI pilot |  Euronews – 254 კმ კვანტური სიგნალები ოპტიკურ ბოჭკოში |  Quantum Insider – UK’s 410 კმ კვანტურ-უსაფრთხო ვიდეოზარი |  Quantum Insider – ORNL უწყვეტი გადაცემა 30+ საათი |  Financial Times – უსაფრთხო კვანტური შეტყობინებები 254 კმ კრიოგენიკის გარეშე