5 ყველაზე ღრმა ადგილი დედამიწაზე, სადაც ადამიანი ყოფილა

წარმოუდგენლად ღრმა, საშიში და საიდუმლო ადგილები — ეს ის წერტილებია, სადაც ადამიანი მაინც ჩადის.
ზოგჯერ ეს კვლევისთვის ხდება, ზოგჯერ — გამბედაობის გამოცდად. ამ სტატიაში გაგაცნობთ 5 ყველაზე ღრმა ადგილს დედამიწაზე, სადაც ადამიანი რეალურად იმყოფებოდა. ეს არა უბრალოდ ჩასვლა, არამედ ფიზიკური და მენტალური ზღვრის გადალახვაა — სიბნელეში, სიჩუმეში და ისეთ სიღრმეებში, სადაც სხვა არაფერი არსებობს. 

ფოტო: ღრმა, ბნელ მღვიმეში მყოფი მკვლევარი ერთ ბეწვა სინათლეს მიჰყვება ექსტრემალურ და იზოლირებულ გარემოში.
წყარო: ZenoFusion

დედამიწაზე არსებობს ადგილები, რომელთა სიღრმემ ადამიანის წარმოდგენის ფარგლებს სცდება. მიუხედავად რთული პირობებისა, ადამიანები იქ მაინც ჩასულან — მეცნიერების, კვლევის ან ისტორიული ექსპედიციების ფარგლებში. წარმოგიდგენთ 5 ყველაზე ღრმა წერტილს პლანეტაზე, სადაც ადამიანი ნამდვილად იმყოფებოდა.

1. კრუბერას მღვიმე (2,197 მ) – საქართველო

📷 ფოტო (ავტორი: Yuri Kasyan  წყარო: ru.wikipedia.org) 

კრუბერას მღვიმე, რომელიც მდებარეობს დასავლეთ საქართველოში, არაბიკის მასივში, იყო მრავალი წლის განმავლობაში დედამიწაზე ყველაზე ღრმა ცნობილი მღვიმე. მისი სიღრმე აღწევს 2,197 მეტრს შესასვლელიდან ქვემოთ, რაც ადამიანისთვის ნიშნავს თითქმის ორთვიან ექსტრემალურ ექსპედიციას.

ეს მღვიმე არა მხოლოდ ფიზიკურად რთულია — სიწყვე, სიფრიფანა კლდეები და ყინულიანი წყლები ნამდვილ გამოცდად იქცევა. მღვიმის შიგნით ტემპერატურა თითქმის ყოველთვის ნულის ქვემოთაა, ბნელ და ვიწრო გვირაბებში სუნთქვაც კი რთულდება. ექსპედიციები გზად აწყობენ ბანაკებს, რათა ღრმა სიღრმეებში გადაადგილება შესაძლებელი გახდეს.

ეს ადგილი გონებრივადაც დამღლელია — ყოველი ნაბიჯი ვითარებაში, სადაც სიმარტოვე და სიჩუმე იჩენს თავს, ადამიანს აიძულებს შიდა გამძლეობა ეძებოს. კრუბერა სულიერადაც ღრმა ადგილია, რომელიც სამეცნიერო მიზნებსაც ემსახურება და ადამიანური გამბედაობის საზღვრებსაც ცდის.

2. ვერევკინას მღვიმე (2,223 მ) – აფხაზეთი

📷 ფოტო (ავტორი: Petr Lyubimov წყარო: ru.wikipedia.org) 

ვერევკინას მღვიმე, რომელიც ასევე არაბიკის მასივში მდებარეობს, ამჟამად ითვლება ყველაზე ღრმა მღვიმედ მსოფლიოში — მისი სიღრმე 2,223 მეტრს აჭარბებს. შესასვლელი თითქოს არაფრით გამორჩეულია: პატარა ნაპრალი კლდეზე. მაგრამ შიგნით — გიგანტური დარბაზები, ვიწრო ლაბირინთები და მიწისქვეშა მდინარეები გელოდება.

ეს მღვიმე არა უბრალოდ ღრმაა — ის ართულებს ყველაფერს: ზოგ მონაკვეთში მხოლოდ სრუტეში ხოხვა შეგიძლია, სხვაგან კი წყალქვეშაა გასავლელი გზა. წყალსაცავებში ჩასვლა მხოლოდ სპეციალური აღჭურვილობითა და პროფესიონალი მყვინთავებით ხდება.

მკვლევარები ღრმად შიგნით ბანაკებს აწყობენ — ბაზებს, სადაც ათას მეტრზე ქვემოთაც კი რამდენიმე დღე-ღამით რჩებიან. ვერევკინა წარმოადგენს ფსიქოლოგიური გამძლეობის რეალურ გამოცდას — სადაც დრო, სივრცე და სიცარიელე იშლება. აქ ადამიანი ვეღარ გრძნობს თავს დედამიწის ზედაპირზე — თითქოს სხვა პლანეტაზე მოხვდა.

3. მპონენგის შახტი (4,000 მ) – სამხრეთ აფრიკა

📷 ფოტო (ავტორი: worldkings წყარო: worldkings.org) 

მპონენგი — ყველაზე ღრმა სამთო შახტა დედამიწაზე, რომელიც 4,000 მეტრის სიღრმეზე ჩადის. მდებარეობს იოჰანესბურგთან ახლოს და იქიდან ყოველდღიურად ეშვებიან ათასობით მუშა, რათა ოქროს მოპოვებაში მიიღონ მონაწილეობა.

აქ სითბო თითქმის აუტანელია — კლდეების ტემპერატურა 60 გრადუს ცელსიუსს აჭარბებს. სწორედ ამიტომ, მიწის ქვეშ დამონტაჟებულია მასიური გაგრილების სისტემები. მუშები სპეციალური ლიფტებით დაახლოებით ერთ საათში ჩადიან, მაგრამ საჭირო ადგილამდე კიდევ რამდენიმე საათი სჭირდებათ სიარულით ვიწრო გვირაბებში.

საინტერესოა, რომ ამ წარმოუდგენლად მკაცრ გარემოში მეცნიერებმა აღმოაჩინეს სიცოცხლე — მიკროორგანიზმები, რომლებიც არ საჭიროებენ მზის სინათლეს და იკვებებიან წყალბადითა და სულფურით. მპონენგი დღესაც ფუნქციონირებს და კიდევ უფრო ღრმად გათხრას გეგმავენ. აქ ყოფნა ნიშნავს ტექნოლოგიისა და ადამიანური გამძლეობის უკიდურეს ზღვარზე ყოფნას.

4. ბერმუდის სამკუთხედი (~8,000 მ-მდე) – ატლანტიკა

📷 ფოტო (ავტორი: (NOAA's Center for Coastal Monitoring and Assessment Biogeography | TimBattista | NickPrzyuski) წყარო: livescience.com) 

ბერმუდის სამკუთხედი — ერთ-ერთი ყველაზე იდუმალი რეგიონია დედამიწის ზღვებში. მდებარეობს მაიამის, ბერმუდის კუნძულებისა და პუერტო-რიკოს შორის. მის ფსკერზე ზოგიერთ ადგილას სიღრმე 8,000 მეტრს უახლოვდება.

ეს ტერიტორია ცნობილია არა მხოლოდ გეოგრაფიული მონაცემებით, არამედ აუხსნელი მოვლენებით: გაუჩინარებული ხომალდები, მტვრევადი კომპასები, მეტანის ამოფრქვევები და რადარებზე არარსებული ობიექტები. მკვლევარები, რომლებიც აქ ჩადიან სპეციალური აპარატებით, ხშირად აფიქსირებენ უცნაურ ბიოლოგიურ ფორმებს და ანომალიებს მაგნიტურ ველებში.

ღრმა წყალქვეშა სივრცეში ჩატარებული ექსპედიციები ადამიანის გამბედაობისა და ცნობისმოყვარეობის ერთ-ერთი ყველაზე მკვეთრი მაგალითია. ბერმუდის ფსკერზე არ არის გზა — მხოლოდ ცოცხალი კვლევა და მუდმივი რისკი. და მაინც, მეცნიერები კვლავ ეშვებიან იქ, რადგან ალბათ იქ იმალება პასუხები კითხვებზე, რომლებიც საუკუნეებია აინტერესებს კაცობრიობას.

5. ჩელენჯერის უფსკრული (10,984 მ) – მარიანის ღრმული>

📷 ფოტო (ავტორი: Vlvescovo წყარო: en.wikipedia.org) 

ჩელენჯერის უფსკრული — დედამიწის ყველაზე ღრმა წერტილია, რომელიც მდებარეობს წყნარი ოკეანის დასავლეთ ნაწილში. მისი სიღრმე 10,984 მეტრს აღწევს — რაც ნიშნავს, რომ მთაწმინდიდან თითქმის 12-ჯერ უფრო ღრმაა.

1960 წელს აქ პირველად ჩავიდნენ ჟაკ პიკარი და დონ უოლში „ტრიესტეს“ ბატისკაფით. მოგვიანებით, 2012 წელს, ჯეიმს კამერონმა სოლო ექსპედიცია განახორციელა საკუთარ, Deepsea Challenger-ით, და თითქმის სამი საათი გაატარა ფსკერზე. აქ, წარმოუდგენელი წნევის (1100 ატმოსფერო!) მიუხედავად, მეცნიერებმა აღმოაჩინეს ცოცხალი ორგანიზმები — თევზები უქმოებით, ბაქტერიები, კრევეტების მსგავსი არსებები.

უფსკრული როგორც ფიზიკურად, ისე სიმბოლურად წარმოადგენს დედამიწის უკიდურეს ზღვარს. აქ ჩასვლა ნიშნავს გადააბიჯო ყოველგვარ საზღვრებს და შეეხო სამყაროს იმ ნაწილს, რომელიც ჯერ კიდევ დიდწილად გაუცნობელია ადამიანისთვის.

✍ ავტორი: თორნიკე (ZenoFusion-ის კონტენტ სტრატეგი)  01/05/2025 წ.