დნმ მონაცემთა საცავი: Microsoft იწყებს გენეტიკურ არქივირებას 10 000 წლის ვადით

Microsoft და University of Washington ერთიანდებიან გენეტიკური მონაცემების შენახვის ინოვაციურ პროექტში — მათ წამოიწყეს ინიციატივა, რომელიც შესაძლოა გახდეს მონაცემთა შენახვის მომავლის საფუძველი: Archival DNA Data Storage. პროექტი იყენებს ლაზერულ აქტივაციას და ბიოქიმიურ ტექნოლოგიებს, რათა შექმნას მდგრადი ალტერნატივა ტრადიციული HDD/SSD სისტემებისთვის.

როგორ მუშაობს სისტემა?

დნმ მონაცემთა სტორიჯი ეფუძნება სისტემას, რომელიც ციფრულ ფაილებს გარდაქმნის სინთეტიკურ დნმ კოდად. Microsoft-ისა და UW-ს ლაბორატორია წარმოადგენს ავტომატიზებულ მოწყობილობას, რომელიც ალგორითმებს, მოლეკულურ სინთეზსა და სეკვენირებას აერთიანებს. უკვე მოხდა ტექსტისა და ფოტოს (მაგალითად, „hello“) შენახვა და მისი წაკითხვა — რაც პირველი სრული ციკლია ამ ტიპის სისტემისთვის.

რატომ არის ეს ინოვაციური?

დნმ-ის სიმკვრივე და მდგრადობა გასაოცარია: ერთი გრამი დნმ-ს შეუძლია შეინახოს ზეტაბაიტებზე მეტი ინფორმაცია და დარჩეს სტაბილური ათასწლეულების განმავლობაში. კვლევებმა აჩვენა, რომ მხოლოდ 20 გრამ დნმ-ს შეუძლია ჩაანაცვლოს თანამედროვე მონაცემთა ცენტრის სრული მოცულობა.

ტექნიკური გამოწვევები

ტექნოლოგია ჯერ არ არის კომერციულად მზად — დნმ სინთეზის და წაკითხვის მაღალი ხარჯი, ასევე შენახვის პროცესის ხანგრძლივი დრო, ქმნის ბარიერებს. თუმცა, პროექტმა უკვე შეძლო 200MB-ზე მეტის სტაბილურად შენახვა. პროგნოზია, რომ 2030-2035 წლიდან სისტემა უფრო ხელმისაწვდომი გახდება.

პოტენციური გამოყენება და ეთიკური კითხვები

პრაქტიკული გამოყენება მოიცავს კულტურული მემკვიდრეობის დაცვას, სახელმწიფო არქივებს და მონაცემთა გრძელვადიან შენახვას. თუმცა დგება მნიშვნელოვანი ბიოეთიკური საკითხები: ვინ ფლობს დნმ მონაცემებს, როგორ რეგულირდება სინთეტიკური გენეტიკა და რამდენად დაცულია კონფიდენციალურობა?

დასკვნა

დნმ მონაცემთა საცავი გთავაზობთ მომავალს, სადაც მონაცემები ინახება ბუნებრივი ბიომოლეკულებით — კომპაქტურად, მდგრადად და ასწლეულების პერსპექტივით. მაგრამ დანერგვა დამოკიდებულია ხარჯებზე, უსაფრთხოებასა და საზოგადოებრივ ნდობაზე.

📌 შეძლებს თუ არა კაცობრიობა ინფორმაციის არქივირებას ათასწლეულების მანძილზე დნმ-ის მეშვეობით?

✍ თორნიკე • 26 ივნისი 2025