AI და ბავშვები: უნდა ვასწავლოთ თუ დავიცვათ?

წარმოიდგინეთ, როგორ უყურებს ბავშვი ცისფრად განათებულ AI ასისტენტს, რომელიც წიგნივით ლაპარაკობს. ზოგი ამას პროგრესად აღიქვამს — სხვები კი საფრთხედ. ბავშვებთან ერთად შემოვიდა Moxie, GPT-პლუშები და ეკრანთან მეგობრობა, რომელიც ემოციურ აღზრდას ცვლის. მაგრამ სად გადის ზღვარი სწავლებასა და მანიპულაციას შორის?

მეგობრული ბოტები თუ უხილავი გავლენა?

ბაზარზე უკვე ფართოდაა ხელმისაწვდომი AI-მართული სათამაშოები და აპლიკაციები, რომლებიც ბავშვებს ისტორიებს უყვებიან, კითხვებზე პასუხობენ და თამაშობენ. ისინი შესაძლოა განვითარებისთვის სასარგებლო იყოს — თუმცა ისინი ალგორითმებითაა მართული, რომელთა მიზანი ყოველთვის ბავშვების ინტერესს არ ემთხვევა.

სწავლა ტექნოლოგიით — მაგრამ რა ფასად?

AI ბოტები სწავლებას ინტეგრირებულად გვთავაზობენ: ლექსიკის გაუმჯობესებას, ლოგიკას, შემოქმედებას. მაგრამ რამდენიმე კვლევა აჩვენებს, რომ ბავშვები ემოციურად იწყებენ მიჯაჭვულობას ამ მოწყობილობებთან, რაც აღზრდის ბუნებრივ პროცესს ცვლის. ეკრანთან გატარებული დრო კი დღითიდღე იზრდება — ხშირად მშობლის ან მასწავლებლის კონტროლის გარეშეც.

მშობლისა და მასწავლებლის როლი

რეალურ ცხოვრებაში ბავშვებს სჭირდებათ ადამიანები, რომლებიც გრძნობებს უსმენენ და რეალურ მაგალითს აძლევენ. ტექნოლოგიისგან დაცვა კი არ ნიშნავს მის იგნორირებას — არამედ ციფრული ემპათიის სწავლებას, რათა ბავშვი გააცნობიეროს, ვისთან ურთიერთობს და რატომ.

დასკვნა: ვასწავლოთ, მაგრამ ფრთხილად

AI-სთან კონტაქტი ბავშვის ცხოვრებაში ახალი რეალობაა. მისი როლი შეიძლება გახდეს შემოქმედებითი თანამგზავრი — ან უხილავი გავლენის წყარო. სწორი კითხვა არ არის: "შეიძლება თუ არა?" არამედ: "როგორ და რისთვის?"

✍ თორნიკე • 22 ივნისი, 2025